به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ «فرآیند» یکی از نمایش‌هایی است که در سی‌وهفتمین جشنواره تئاتر فجر به کارگردانی علی کرسی‌زر اجرا می‌شود. امیر ابراهیم‌زاده و علی کرسی‌زر این نمایشنامه‌ را با اقتباسی از «محاکمه»،‌ «قصر»، «مسخ» و «مجموعه داستان کوتاه» کافکا نوشته‌اند و از رمان «تجاوز قانونی» کوبو آبه هم بهره برده‌اند.

 

علی کرسی‌زر در گفت‌وگو با ایبنا گفت: من دانشجوی ادبیات نمایشی هستم و پیش از این نیز تجربه نوشتن نمایشنامه را داشتم اما این اولین تجربه‌ای بود که نمایش هم در جشنواره دانشجویی بود و هم اجرای عمومی داشت، حال نیز در جشنواره فجر حضور دارد.

وی در پاسخ به این سوال که چرا برای نوشتن نمایشنامه سراغ کافکا رفتید، بیان کرد: رفتن به سراغ کافکا و نوشتن از آثار او به علاقه شخصی من برمی‌گردد. کسانی هستند که در یکی از رشته‌های هنری کار می‌کنند و به کافکا علاقه دارند؛ کسانی که در حوزه سینما، تئاتر، نقاشی، موسیقی و غیره فعالیت کرده و آثار کافکا برایشان مهم است و تحت تاثیر او قرار دارند.

وی در ادامه گفت: من از سال‌های دور به داستان و رمان‌های کافکا علاقه داشتم. ایده‌ای به ذهنم رسید که این ایده به آثار کافکا نزدیک بود و بعد سعی کردم آثار دیگری از کافکا را که نخوانده بودم بخوانم. از داستان‌های کوتاهش گرفته تا تمثیل‌های او. همچنین مقاله‌های مربوط به کافکا را مطالعه کردم؛ حتی آثار نویسنده‌هایی که تحت تاثیر کافکا بودند به ویژه «کوبو آبه»، را خواندم. بعد از این که این مجموعه آثار را خواندم خط داستانی در ذهنم شکل گرفت و پررنگ‌تر شد؛  ناخودآگاه بیشتر المان‌ها و عناصری که در داستان‌ها و رمان‌های کافکا بود به متن اضافه شد.

او درباره ارتباط این چهار اثر که از آن‌ها اقتباس کرده است اظهار کرد:  اگر داستان‌ها را بخوانید و یا خلاصه‌ای از هرکدام را خوانده باشید متوجه می‌شوید که برخی از المان‌های آن‌ها با یکدیگر مشترک است. به عنوان مثال در رمان‌های «مسخ»،‌ «قصر»، «محاکمه» و «تجاوز قانونی» کاراکتری وجود دارد که در پی چیزی است و با اتفاق‌ها و آدم‌هایی مواجه می‌شود که برای او عجیب است ولی برای این آدم‌ها عادی است.

 کرسی‌زر در ادامه گفت: به عنوان مثال اگر صندلی را به این شخصیت نشان دهید و بگویید چوب دستی است برایش عجیب است و اما برای سایر افراد امری عادی است. اکثر موارد مشترکی که بین این‌هاست فضاست و این که در ابتدا یک شخصیت با اتفاقاتی روبه‌رو می‌شود که برایش عجیب است اما کم‌کم با اتفاقات و آدم‌ها هم‌خو می‌شود. همچنین مواجهه فرد با سیستمی که قانون‌گذاری در آن توسط افراد حاضر در آن انجام می‌شود و فقط می‌دانند که باید از آن تبعیت کنند.

او درباره نمایشنامه «فرآیند» و داستان «تجاوز قانونی» اظهار کرد: نمایش «فرآیند» از داستان «تجاوز قانونی» اثر کو بو آ به گرفته شده است و این نویسنده به کافکای ژاپن معروف است. متن نمایشنامه‌ «فرآیند» متن آماده‌ای نبود، من تعدادی ایده در ذهنم بود و به صورت کارگاهی این نمایش‌ها را تمرین کردیم و پیش بردیم.

کرسی‌زر درباره مضمون نمایشنامه بیان کرد: مفهوم اصلی نمایشنامه «فرآیند»‌ قانون است و درواقع مفهوم‌های دیگری مانند تجاوز،‌ گرسنگی و حریم شخصی را شامل می‌شود که زیر مجموعه همان مفهوم اصلی، قانون است. تمرکز ما نیز بیشتر روی همین مضمون قانون بود.

او درباره خط فکری داستان اظهار کرد: خلاصه این نمایشنامه بدین شکل است که شخصی به نام «ک» کارمند ارشد بانک مثل هر شب به خانه‌اش می‌آید و بعد از ملاقاتی سر زده با خانواده‌ای ناشناس، متوجه این موضوع می‌شود که آنها قصد زندگی کردن در خانه او را دارند و این شیوه زندگی آنهاست. «ک» تلاش می‌کند با کمک قانون و شکایت از این خانواده خانه خود را دوباره بازیابد ولی طی این فرآیند او شغل و اعتبار گذشته خود را رفته رفته از دست می‌دهد و به ناچار تحت اوامر اعضای خانواده و به گونه‌ای تحت استعمار آن‌ها قرار می‌گیرد. این خانواده از حقوق «ک» استفاده می‌کنند و او به آن‌ها خدمات می‌دهد. در آخر نمایش نیز این خانواده خانه او را ترک می‌کند و به سراغ خانه دیگری می‌روند.

 

نمایی از اجرای نمایش «فرآیند»

وی درباره تجربه نگارش دو نفره این نمایشنامه گفت: نگارش این نمایشنامه قطعا تجربه خوبی بود. من و امیر ابراهیم‌زاده نویسنده دیگر این نمایشنامه با هم غریبه نبودیم. همکلاسی هستیم و چندسالی در دانشگاه با یکدیگر کار می‌کردیم و کاملا ذهنیت هم را می‌شناختیم و می‌دانستیم که دقیقا دنبال چه چیزی هستیم. ابراهیم‌زاده دراماتورژ این کار است و در کل با همکاری هم این کار را پیش بردیم. در رابطه با متن به این صورت است که یک ساختمان کلی در ذهن من وجود داشت و آن را نوشتم و صحنه‌بندی کردم؛ به کمک هم در این صحنه‌ها چیدمان ‌دیالوگ‌ها و روابط بین کاراکترها را تنظیم کردیم تا بتوانیم آن چیزی که در ذهنمان وجود  داشت را شسته‌ورفته و مرتب ارائه کنیم.

گفتنی است روز چهارشنبه یکم اسفندماه نمایش «فرآیند» به کارگردانی علی کرسی‌زر در تالار «حافظ» در ساعت‌های 20:30 و 18 به روی صحنه می‌رود.